اثر ورزش بر عملکرد مغز و پیشگیری از آلزایمر

محسن صاحبی: دکتری فیزیولوژی ورزشی گرایش عصب و عضله

تاثیر فعالیت های ورزشی

سبک زندگی ورزشی یعنی انجام فعالیت های ورزشی منظم، علاوه بر اثرات مثبت بر دستگاه قلبی و تنفسی، بر سلامت و بهبود کارکرد مغز در طول زندگی نیز نقش ویژه‌ای دارد.

تاثیر ورزش بر کارایی مغز

دوره های ورزشی پرفشار به طور موقت عملکرد شناختی مغز را بهبود
می بخشد اما تمرین ورزشی منظم طولانی مدت، انعطاف پذیری مغز را تحریک
می کند، عملکرد مغز را بهبود می بخشد و به جلوگیری از بیماری های عصبی کمک می کند.

BDNF چیست؟
BDNF پروتئینی است که به مغز کمک می‌کند:
تا اولا سلول های قدیمی را تقویت کند و ثانیا سلول‌های جدید بسازد.
BDNF که از خانوادهٔ نوروتروفین است باعث گسترش شبکهٔ عصبی مغز می‌شود و مهمترین عامل برای راه اندازی سیناپس‌های عصبی و برقراری ارتباطات نورونی است.
تولید این پروتئین در ماهیچه باعث ترمیم و تولید دوبارهٔ یاخته‌های ماهیچه‌ای هم می شود.
در واقع BDNF بهترین دفاع شناخته شده تا امروز برای جلوگیری از بیماری های عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون یا MS است.

نقش BDNF در بدن

مطالعات و پژوهش های فراوانی اثبات کرده اند که ورزش شدید سطوح BDNF گردش خون را افزایش می دهد.

شواهد علمی نشان می‌دهد بهره‌برداری از مکانیسم‌های آزادسازی BDNF می‌تواند به بهینه‌سازی نتایج انعطاف‌پذیری مغز از طریق مداخلات ورزشی کمک کند که می‌تواند به‌ویژه در زمینه تمرینات چندوجهی (به عنوان مثال، ورزش و تحریک شناختی) مرتبط باشد.

آتروفی مغزی

آتروفی مغزی از دست دادن سلول‌های مغزی یا همان نام نورون است.

آتروفی موجب کم شدن ارتباطات سلولی با یکدیگر می شود .

از دست دادن سلول‌های مغزی می‌تواند باعث بسیاری از بیماری‌های مغزی از جمله سکته مغزی و آلزایمر شود.

خطرات کاهش BDNF

مطالعات نشان می دهد در پایان دوره میان سالی انسان با افزایش آتروفی هیپوکامپ و اختلال عملکرد مغزی روبرو است.

شواهد قوی وجود دارد که کاهش BDNF و هیپوکامپ به دلیل افزایش سن با اختلال حافظه و افزایش خطر افسردگی مرتبط است، در حالی که افزایش BDNF با ورزش هوازی، با کم کردن از میزان آتروفی هیپوکامپ در بدن،
عملکرد حافظه را بهبود می‌بخشد و افسردگی را کاهش می‌دهد.

تاثیر ورزش بر کارایی مغز

برخی پژوهش ها مشخص شده مداخلات تمرینی هوازی باعث افزایش غلظت BDNF در خون در حالت استراحت می شود اما این افزایش غلظت در تمرینات مقاومتی نشان داده نشد.

تمرین ورزش مقاومتی باعث افزایش فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز می شود و گردش BDNF را افزایش می دهد.

ورزش شدید و منظم به طور مشخص BDNF سرم، پلاسما و عضلات اسکلتی را در افراد مسن تعدیل می کند.

تاثیر ورزش بر کارایی مغز

پژوهش های علمی به خوبی روشن کرده اند فعالیت بدنی و ورزش منظم، با تقویت دستگاه قلبی -تنفسی و سیستم عصبی، باعث افزایش خون و اکسیژن رسانی به مغز می‌شود و عملکرد شناختی و حافظه را تا حد زیادی بهبود می بخشد.
علاوه بر این، ورزش می‌تواند خلق و خو را بهتر کند و استرس و افسردگی را کاهش دهد.